Luchtsingel: attractie, verbinding en aanjager

Hij staat en hangt er al even: de Luchtsingel. De loopbrug dient als verbinding tussen Noord en Centrum, als aanjager voor bedrijvigheid in de voorheen levenloze buurt en als attractie, zowel qua architectuur als beleving. Hoewel het bouwwerk klaar is, zijn nog niet alle onderdelen van het plan gerealiseerd. We vonden het toch tijd worden om er nu een uitgebreid bericht over te maken.


27 maart 2011: Het eerste stuk van de Luchtsingel over de Schiekade wordt aangelegd.

Het begon allemaal met het organiseren van stadsinitiatieven. De gemeente organiseerde in 2011 het eerste stadsinitiatief. Bewoners van Rotterdam konden plannen indienen en zo meedenken en meebouwen aan een mooie en aantrekkelijke stad. Uit de inzendingen maakt een 'board' een voorselectie. Uiteindelijk bepalen Rotterdammers vanaf 12 jaar welk project wint. Er was destijds een bedrag van maximaal 4 miljoen euro beschikbaar.


Bureau ZUS (afkorting voor Zones Urbaines Sensibles) maakte een plan voor de herontwikkeling van de openbare ruimte, waarbij (her)gebruik van de omliggende leegstaande panden een belangrijk onderdeel vormde. ZUS won uiteindelijk met 48% van de stemmen.

© Stichting De Luchtsingel

Project Luchtsingel bestaat uit: een houten voetgangersbrug van 390 meter, een 'DakAkker' op het Schieblock, een publiek terrein op het voormalig Station Hofplein en een park bij Pompenburg.
In dit bericht hebben we het voornamelijk over de voetgangersbrug, de Luchtsingel zelf dus. Op het dak van Station Hofplein (zie ook ons eerdere bericht over Station Hofplein) en het park Pompenburg komen we nog terug.


22 mei 2014: Er wordt hard aan de Luchtsingel gewerkt. De bouw van de Luchtsingel wordt vanwege zijn lange lengte en complexe constructie in stukken gebouwd. Er zijn in totaal zes fases. 


Plank na plank na plank. De Luchtsingel wordt gebouwd door Groot Lemmer B.V., 'specialist in het bouwen van houten bruggen'. De gebruikte houtsoorten Douglas en Azobé zijn FSC gekeurd; we hadden natuurlijk ook niet anders verwacht.

Planken waarin namen zijn gestanst? Lees daar verderop in dit bericht meer over.


Als kritisch bewoner en betrokkene vraag je je af of zo'n project wel zinvol is. Op de website van de Luchtsingel wordt het als volgt gemotiveerd (hierna in cursief): Vroeger vormde het Hofplein het bruisende hart van Rotterdam. Nu is het gebied al twintig jaar vergeten en versleten. Het gebied rondom Hofplein is een blinde vlek midden in de stad. Het Rotterdam Central District ligt op een toplocatie in het hart van de stad, maar het gebied wordt gedomineerd door verwaarloosde buitenruimte en grootschalige leegstand. In de huidige markteconomie kan het nog jaren duren voordat er weer vaart in de gebiedsontwikkeling komt. … Om dat te bereiken moeten nieuwe ondernemers en bewoners geënthousiasmeerd worden om bij te dragen aan de ontwikkeling van een aantrekkelijke publieke ruimte. De ruggengraat van het plan is de houten voetgangersbrug van 390 meter. De brug is de aantrekker voor nieuwe ontwikkelingen en de katalysator voor economische groei.

22 mei 2014: Wat we ook van de plannen vonden, er staat inmiddels een prachtig bouwwerk! Met een beetje fantasie zie je een UFO in zijn 'docking station'. Nog even en de voetgangersslurven komen los en hij stijgt op.

Mooie lijnen en het hout geeft het een warme uitstraling in deze stenige omgeving.

© Stichting De Luchtsingel

Hier nog eens de Luchtsingel in detail op plattegrond. De Luchtsingel verbindt Rotterdam Noord met het centrum en brengt nieuw leven in een vergeten gebied. Met de realisatie van de Luchtsingel maken we weer verbinding tussen het centraal station en Noord en tussen Noord en de Binnenrotte. 

En weer die namen en nog steeds geen toelichting...

Veel (door)zicht op de fraaie constructie.

Op 29 mei 2014 was de Luchtsingel nog niet compleet (de belangrijke verbinding naar Station Hofplein ontbrak nog), maar vond de organisatie het tijd om een preview voor de sponsors te organiseren.


Bewoners, bedrijven en organisaties konden een plank (€ 25), element (€ 125) of brugdeel (€ 1.250) sponsoren, waarop hun naam, wens of boodschap in grote letters is terug te vinden. Dat zijn dus die planken met namen.

Buiten het asfalt was het nogal modderig; Park Pompenburg wordt nog aangelegd. Handig schoeisel dus.

De gezichten achter de Luchtsingel van bureau ZUS: Elma van Boxel en Kristian Koremans. Alle aanwezige sponsors werden welkom geheten en nog eens uitdrukkelijk bedankt voor hun bijdrage aan de Luchtsingel.

De opening werd verricht met het doorknippen van het speciale singel afzettingslint.

Voor het eerst officieel de Luchtsingel op.

Op zoek naar de gesponsorde plank. De Luchtsingel bestaat uit maar liefst 17.000 planken.

Gevonden en rijp voor een selfie.

Waar staat mijn plank? Er deden 1.300 sponsors mee aan de crowdfunding. Dus even snel je plank vinden, was niet iedereen gegeven. Maar gelukkig kon zij hem wel vertellen op welk brugdeel zijn plank te vinden was.

Pieter en Nel Grevel van Grevel Beeldende Kunst hadden hun plank gevonden, maar helaas geen camera of mobieltje meegenomen. Toch handig dat er een fotograaf in de buurt is.

En genieten van het nieuwe uitzicht op Noord en Centrum.

Na het bezoek was er een cocktail.

Op deze pagina van de Luchtsingel kun je zien wie allemaal bij dit project - in velerlei vorm - betrokken zijn.


De brug over de Schiekade is dan al lang gerealiseerd.

Andere onderdelen wachten nog op voltooiing.

Ook Park Pompenburg vormt onderdeel van het plan. Het was een anonieme ruimte tussen het spoor en een paar kantoorkolossen. Nu, liggend aan de bijzondere Luchtsingel, heeft het meteen een andere uitstraling. Het biedt ruimte aan recreatie en stadslandbouw, zoals een ligweide, een kippenren, een sportveld en plekken om te barbecueën. 

Hier komt het meer formele 'parkgroen'; ten westen van dit gedeelte wordt een tuin ontwikkeld voor stadslandbouw.


Asfalt voor activiteiten.


Glad als een biljartlaken.

Er wordt een trampoline aangelegd.

Het doek en de veren van de trampoline worden gemonteerd.

24 juli 2014: Het laatste stuk - de verbinding naar de Hofbogen/Station Hofplein - wacht op voltooiing.

Het ziet er unheimisch uit, maar we weten dat het goed gaat komen.


29 augustus 2014: De Luchtsingel is aangesloten op Station Hofplein. Er is een monumentale schildering op aangebracht door Bruce Tsai met als titel Opperclaes Extra Large #4.

De Luchtsingel ontsluit niet alleen centrum naar Noord en vice versa; het heeft meteen een recreatieve functie gekregen.

Wat is hij aan het doen?

Een vos plakken met duct tape!

Onder de naam NeyKoo maken Sidney Latuperissa en Erico Smit op eigen initiatief kunst: integrating art in any way possible. Een leuk staaltje verfraaiing rond de Luchtsingel; het Luchtsingelproject trekt zo'n initiatief aan. NeyKoo: We zien wel hoe lang het blijft zitten. 


Van de trampoline wordt heel veel gebruik gemaakt.

Spectaculaire vluchten.

Zweven onder de UFO.

Op 28 september 2014 vond tijdens de Route du Nord een officieuze opening van de Luchtsingel plaats.




Ook vandaag nog kon je een naamplankje kopen, met korting.


Na een woord van welkom door Kristian wordt een toast uitgebracht op de voltooide Luchtsingel. Hij nodigt ons ter afsluiting uit om mee te lopen naar het Schieblock.

Geen gebrek aan enthousiasme bij Kristian voor dit bijzondere project. Dat wordt gedeeld door de toeschouwers.




Zien en gezien worden.


Leuk detail: niet die boom omzagen maar hem min of meer onderdeel laten zijn van de brug.

Lopend naar het Schieblock via de loopbrug over de Schiekade valt het uitzicht op het centrum op.


Daar vertelt visueel sociologe Reineke Otten over haar foto-expositie die de transformatie laat zien van het Schieblock en Rotterdam Central District.




De andere kant van het Schieblock. De buitenruimte hier verdient nog een opknapbeurt. De singel zorgt goed voor ontsluiting van Noord en Centrum.


9 november 2014: De trampoline is kapot. Alleen door veel gebruik of (ook) vandalisme?

Er kan in ieder geval wel weer worden geschommeld.


Helaas kon het graffiti-gilde de spuitbussen niet thuislaten.


De vloeren zijn overal geel geschilderd. Dat geeft het weliswaar een frisse indruk, maar maakt het wel zeer onderhoudsbehoeftig! Wij zouden het ongeverfd/ongelakt hebben gelaten: onbewerkt hout vinden we mooi genoeg.


Een ander probleem: soms moeten trappen afgesloten worden vanwege de gladheid. Hoewel het onderhoud nu door de gemeente moet worden gedaan, is de Luchtsingel op zoek naar een 'bruggemeester': voor kleine klusjes (bijvoorbeeld voor sluiten en openen van de trappen vanwege de gladheid) en als aanspreekpunt voor de buurt.

De brug zorgt absoluut voor meer levendigheid in de buurt, ontsluit de aanliggende wijken en is een toeristische attractie voor Noord en Centrum. Hoewel dat minder makkelijk te beoordelen is, denken we dat door de Luchtsingel, het verder opknappen van de directe omgeving (waarover meer in een volgend bericht), de renovatie van Station Hofplein en vergroening en andere plannen voor het dak van de Hofbogen, de buurt voor bedrijven zeker aan aantrekkingskracht heeft gewonnen.

Na de voltooiing is de Luchtsingel geschonken aan de gemeente. Officieel mag de brug er vijf jaar blijven met een verlenging met nog eens vijf jaar. Wij zouden het zonde vinden als hij weer zou verdwijnen!



Foto's: Johannes Odé en Mick Otten

Tekst: Mick Otten (en in cursief van betreffende website)